• pl
• en
• de

Wybierz język:

Pokaż aktualności

Tożsamość wyznaniowa

Kościół Ewangelicko – Augsburski

 

Kościół Ewangelicko – Augsburski to oficjalna nazwa kościołów tradycji luterańskiej w Austrii, Czechach, Francji (Alzacja, Lotaryngia), Jugosławii, Polsce, Rumunii, Słowacji i Słowenii (w pozostałych krajach funkcjonuje nazwa Kościół Ewangelicko – Luterański lub Kościół Luterański). Nazwa wywodzi się od tekstu wyznania wiary złożonego w 1530 roku na sejmie w Augsburgu, stanowiącego także jedną z podstawowych ksiąg wyznaniowych w luteranizmie – Wyznanie Augsburskie.

 

Kościół luterański powstał jako konsekwencja wystąpienia ks. dr Marcina Lutra 31.10.1517r. w Wittenberdze, kiedy to na drzwiach Kościoła zamkowego przybił 95 tez. Nawoływały one do odnowy Kościoła Powszechnego (Katolickiego) w duchu Ewangelii. Sprzeciwiał się w nich Luter sprzedaży odpustów, a także szeroko występującym nadużyciom w Kościele. Zamiarem Lutra nie było stworzenie nowego wyznania, ale naprawa, odnowa wewnątrzkościelna tego, który istniał (sam Luter był Augastianinem w zakonie w Erfurcie). Swoim wystąpieniem rozpoczął wielką dysputę na temat Kościoła, ale także zapoczątkował okres zwany Reformacją.

 

Hasła reformacyjne dotarły do Polski bardzo wcześnie. Pisma Lutra przywozili ze sobą kupcy oraz studenci wracający do domu z Wittenbergi i Królewca. Kazania ewangelickie głoszono już w 1518r. w Gdańsku i Jaworze na Dolnym Śląsku. Idee reformacyjne przyjmowali najpierw uczeni i mieszczanie, a nieco później szlachta. Nadzwyczaj prędko hasła reformacyjne dotarły na Śląsk. W 1523 roku rada miejska Wrocławia powołała na stanowisko proboszcza ewangelickiego przy Kościele Marii Magdaleny byłego mnicha, Jana Hessa, który głosił kazania w duchu reformacji wittenberskiej. Z Dolnego Śląska hasła reformacyjne dotarły na Śląsk Cieszyński. W 1525 roku po złożeniu hołdu przez mistrza krzyżackiego Albrechta von Hochenzolerna przed królem polskim Zygmuntem Starym, luteranizm objął Prusy książęce, a w dalszej konsekwencji całe Pomorze.

 

Naukę Lutra i Kalwina przyjmowała także szlachta, co miało duże znaczenie polityczne i zaowocowało w ustawy o wolności druku, wyznania, doprowadziło do zniesienia cenzury kościelnej i sądów kościelnych, a w 1573 roku spowodowało równouprawnienie wyznań.

 

Reformacja upowszechniła pogląd, że zwykli ludzie mogą i powinni czytać Biblię. Szkoły ewangelickie wyróżniały się wysokim poziomem nauczania. Działalność oświatowa przyczyniła się do rozwoju kultury, drukarstwa i powstania literatury narodowej. W 1551 roku ukazały się w języku polskim cztery ewangelie, w 1552 roku Nowy Testament, a w 1563 roku cała Biblia (Tzw. Biblia Brzeska lub Radziwiłłowska). Wydrukowano także Postylle, rozwijała się publicystyka wyznaniowa. Specyfiką polskiej reformacji była tolerancja religijna. Polska, w zalanej krwią Europie, była krajem bez stosów. Okres rozwoju Reformacji zamknięty został w 1573 roku wprowadzeniem równouprawnienia i pokoju wyznaniowego.

 

Podstawowe zasady Kościoła Ewangelickiego:

“Sola Verbum” (Jedynie Słowo) – Słowo Boże jest jedynym środkiem zbawienia. Zasada ta oznacza, że dokonane na Golgocie zbawienie przez Jezusa Chrystusa rozdzielane jest przez Słowo Boże. Bóg w Słowo swoje włożył moc zbawienia wierzącego człowieka. Dobro ofiary krzyżowej dokonanej przez Chrystusa raz na zawsze, staje się udziałem tych, którzy z wiarą słuchają Słowa Bożego i używają Sakramentów zgodnie z nakazem Chrystusa – Przeto odrzućcie wszelki brud i nadmiar złości i przyjmijcie z łagodnością wszczepione w was Słowo, które może zbawić dusze wasze list Jakuba 1,21).

 

“Solus Christus” (Jedynie Chrystus) – Jedynym Zbawicielem, naszym Panem, pośrednikiem między Bogiem a człowiekiem jest Jezus Chrystus. Jedynie On winien być przedmiotem czci i uwielbienia. Hasło to wyklucza pośrednictwo Marii i świętych. Należy ich stawiać za wzór bogobojnego życia, otaczać szacunkiem, lecz modlić się należy jedynie do Boga przez Jezusa Chrystusa. Wszelkie wzywanie pośrednictwa świętych ujmuje czci należnej Synowi Bożemu – Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus (I list do Tymoteusza 2,5).

 

“Sola gratia” (Jedynie Łaska) – człowiek usprawiedliwiony zostaje przez Boga jedynie z łaski, dzięki zasłudze krzyżowej Jezusa Chrystusa przez wiarę. Łaska Boża wyprzedza wszelkie ludzkie działanie, a pobożne praktyki i dobre uczynki nie wyjednają nam zbawienia. Uczynił to Chrystus przez swoją śmierć krzyżową na Golgocie. Wiara nie jest zasługą przed Bogiem. Wyrasta ona ze Słowa Bożego i przez nią człowiek przyswaja sobie dar usprawiedliwienia. Bóg wierzącego przyobleka w szatę Chrystusowej sprawiedliwości. Dobre uczynki są powinnością chrześcijanina, wyrastają z wiary i świadczą o jej szczerości i autentyczności. Jedynie w Chrystusie wiara może zaowocować – Albowiem łaską zbawieni jesteście przez wiarę, i to nie z was: Boży to dar; nie z uczynków, aby się kto nie chlubił (list do Efezjan 2,8-9).

 

“Solum Scriptura” (Jedynie Pismo) – Jedynym źródłem wiary i życia chrześcijanina jest Biblia. Wiary i życia chrześcijanina nie może kształtować tradycja i soborowe orzeczenia. Wiara wyrasta jedynie ze Słowa Bożego i przez Słowo jest kształtowana. To, co jest niezgodne ze Słowem Bożym musi być odrzucone i uznane za nieautentyczny wyraz wiary. Chrześcijanin nie może iść w życiu za głosem zwiastowania, które nie wypływa z Pisma Świętego – Całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki, do wykrywania błędów, do poprawy, do wychowywania w sprawiedliwości, aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła przygotowany (II list do Tymoteusza 3,16).

 

Zgodnie z nauką Pisma Świętego nauczamy więc:

• Pismo Święte, Słowo Boże, Biblia jest jedynym źródłem i normą wiary chrześcijańskiej i życia chrześcijańskiego.
• Nie ma w nikim innym zbawienia jak tylko w Jezusie Chrystusie, naszym jedynym Zbawicielu, Odkupicielu i Pośredniku, ukrzyżowanym i zmartwychwstałym Panu. Jego krzyż jest drogą do odkupienia i zbawienia.
• Luterańska “teologia krzyża” stawia krzyż Jezusa Chrystusa podobnie jak ap. św. Paweł w centrum nauki i życia Kościoła. (“My zwiastujemy Chrystusa ukrzyżowanego” – 1 list do Koryntian 1,23).
• Wierzący zostaje usprawiedliwiony jedynie z łaski Bożej, bez zasług. Zbawienia nie można zyskać przez zasługi.
• Wiara w Jezusa Chrystusa daje zbawienie. “Bez wiary nie można podobać się Bogu” (list do Hebrajczyków 13,6). Wiara jest zupełnym zaufaniem Bogu. Dobre uczynki nie są zasługami, lecz owocami żywej wiary. Wiara musi być czynna w miłości. Chrześcijanin czyni dobrze nie po to, aby być zbawionym, ale dlatego, że jest zbawiony.
• Dla luteran nauka o usprawiedliwieniu to zasadniczy “artykuł stania i upadku Kościoła”, od którego luteranizm nie może odstąpić. Tak więc luteranizm zgodnie z nauką pism apostolskich (szczególnie ap. św. Paweł) mocno akcentuje, że grzeszny człowiek może być usprawiedliwiony przez Boga darmo z łaski Bożej przez wiarę w Jezusa Chrystusa (por. list do Galacjan 2,16; list do Rzymian 3,24.28).

 

Księgi Wyznaniowe Kościoła Luterańskiego:

 

Księgi Wyznaniowe (Symbole wiary) wypływają z Pisma Świętego i ich autorytet jest zależny od autorytetu Biblii. Teologia luterańska bierze obok Biblii pod uwagę starochrześcijańskie symbole, jak i wyznania powstałe w dobie Reformacji. Jako świadectwa odczytania Ewangelii w konkretnej sytuacji historycznej ukształtowały one oblicze Kościoła Luterańskiego (i pozostałych Kościołów doby Reformacji), ich pobożność i naukę. Wyrażona w pismach wyznaniowych wiara rozumiana jest jako owoc działania Duch Świętego, ponadto spełniają dla Kościoła funkcje normatywną.

• Mały katechizm ks. dr Marcina Lutra
• Duży katechizm ks. dr Marcina Lutra
• Wyznanie augsburskie
• Obrona Wyznania augsburskie
• Artykuły szmalkaldzkie
• Formuła zgody

Starochrześcijańskie symbole wiary:

• Wyznanie apostolskie
• Wyznanie nicejsko – konstantynopolitańskie
• Wyznanie atanazjańskie

 

Sakramenty w Kościele Ewangelicko – Augsburskim:

 

W Sakramentach pod widzialnymi postaciami (wody, chleba i wina) udzielana jest niewidoczna łaska Boża.

Sakrament Chrztu Świętego – chrzest Święty jest wyrazem zbawczej woli Bożej względem człowieka. Jest nakazem zmartwychwstałego Chrystusa, Syna Boga Żywego. Kościół Ewangelicko – Augsburski naucza, że Chrzest jest konieczny do zbawienia, gdyż przez niego ofiarowana jest łaska Boża, należy chrzcić dzieci, które we Chrzcie są ofiarowywane Bogu i przyjmowane do łaski Bożej. Chrzest Święty jest Sakramentem odrodzenia i odnowienia przez Ducha Świętego, wprowadzającym w społeczność ludu Bożego – Kościoła. Zgodnie z tym, co pisze ap. Paweł w liście do Efezjan 4,5, Chrzest jest sakramentem niepowtarzalnym, jeśli został dokonany w Trójjedynego Boga i przez polanie lub zanurzenie. Chrzcimy dzieci rodziców wierzących i nie ochrzczonych dorosłych, którzy przez katechumenat uwierzyli w Jezusa Chrystusa. Chrzest gładzi karę za grzech pierworodny, choć sam grzech pozostaje. Dlatego “przez codzienny żal i pokutę ma być utopiony w nas stary Adam i umrzeć ze wszystkimi grzechami i złymi pożądliwościami, natomiast ma codziennie wyłaniać się i powstawać nowy człowiek, który by w sprawiedliwości i czystości żył wiecznie przed Bogiem.” W ten sposób chrzest ma permanentne działanie u wierzących.

 

Sakrament Ołtarza (Wieczerza Pańska, Komunia Święta, Eucharystia, Stół Pański) – Sakrament Ołtarza udzielany jest na mocy Chrztu Świętego wszystkim konfirmowanym (konfirmacja = potwierdzenie, przypomnienie oraz odnowienie przymierza Sakramentu Chrztu Świętego w około 14 – 15 roku życia) pod dwiema postaciami (chleba i wina), zgodnie z ustanowieniem Pana Jezusa. Luteranie na podstawie nauki o wszechobecności Jezusa Chrystusa wierzą, że w Wieczerzy Świętej (Eucharystii) “w”, “z” i “pod” postaciami chleba i wina jest prawdziwie, substancjalnie, realnie, cieleśnie i rzeczywiście obecne ciało i krew Jezusa Chrystusa (nauka o konsubstancjacji). Luteranizm odrzuca naukę o transsubstancjacji (przeistoczeniu), jak również o symbolicznym tylko znaczeniu Wieczerzy Pańskiej.

 

Spowiedź:

• spowiedź powszechną (publiczną) w kościele,
• spowiedź prywatną u księdza dla tych, którzy pragną szczególnej osobistej pociechy i osobistej absolucji (rozgrzeszenia),
• spowiedź codzienną w modlitwie przed Bogiem.

Święte obrzędy takie jak: konfirmacja, spowiedź (pokuta), małżeństwo, ordynacja i konsekracja (wyświęcenie biskupa, księdza – prezbitera i diakona), modlitwa u chorych i umierających nie są sakramentami, ponieważ brak im jest niektórych cech sakramentalnych (ustanowienie przez samego Jezusa Chrystusa, widzialny znak i niewidzialna łaska Boża), są jednak ważnymi obrzędami życia chrześcijańskiego i życia Kościoła.

 

Nabożeństwo luterańskie:

 

Porządek nabożeństwa luterańskiego w zasadzie nie odbiega od porządku nabożeństwa wczesnochrześcijańskiego i średniowiecznego, od porządku mszy Kościoła Zachodniego i liturgii eucharystycznej Kościoła Wschodniego. Różni się jedynie od nich teologicznie. Marcin Luter przy reformie mszy usunął z niej jedynie to co “co zalatuje ofiarą”. Nabożeństwo luterańskie nie jest więc powtórzeniem bezkrwawej ofiary Jezusa Chrystusa składanej Bogu przez ludzi (kapłana), lecz ofiarą Boga darowaną w Jezusie Chrystusie ludziom, jest wspomnieniem i uobecnieniem w Słowie i Sakramencie ofiary Chrystusa. Nabożeństwo jest dialogiem Boga z człowiekiem poprzez Słowo Boże i Sakramenty, człowiek zaś mówi do Boga poprzez modlitwę i pieśni. Nabożeństwo luterańskie składa się z liturgii Słowa i liturgii komunii. Człowiek zaś Liturgia luterańska od XVI wieku sprawowana jest w każdym kraju w języku narodowym wiernych. Posiada więc dwa punkty szczytowe: kazanie, które jest zwiastowaniem Słowa Bożego oraz Wieczerzę Pańską.

 

Władze Kościoła:

• Synod Kościoła – najwyższa władza Kościoła, władza ustawodawcza
• Rada Synodalna – organ władzy ustawodawczej działający między zjazdami Synodu
• Konsystorz – organ wykonawczy Synodu Kościoła oraz naczelna władza administracyjna
• Biskup Kościoła – duchowny zwierzchnik Kościoła (kadencja 10 letnia)

 

Podział administracyjny Kościoła:

 

Diecezje na czele z biskupem diecezjalnym:

• Cieszyńska
• Katowicka
• Mazurska
• Pomorsko – Wielkopolska
• Warszawska
• Wrocławska

 

Władzami dla Diecezji są: Synod Diecezjalny, Rada Diecezjalna i Biskup Diecezjalny.

 

Każda diecezja dzieli się na parafie (128).

Władzami dla Parafii są: Zgromadzenie Parafialne, Rada parafialna, Proboszcz wybierany przez Zgromadzenie parafialne na 10 letnią kadencję, w zależności od liczebności danej parafii proboszcz może mieć do pomocy wikariusza.

 

Rola Duchownego:

 

Duchowny luterański jest “reprezentantem osoby Chrystusa” sprawując urząd Kościoła zwiastowania Słowa Bożego i udzielania Sakramentów Świętych czyni to „w miejsce i w zastępstwie Chrystusa, jest “sługą Słowa Bożego”

 

Kościół Ewangelicko – Augsburski uznaje jeden urząd duchowny, który posiada trzy posługi o nazwach:

 

• Biskup – gr. episkopos (nadzorca)
• Prezbiter (Ksiądz) – gr. presbyteros (starszy)
• Diakon – gr. diaconos (sługa, służebnica)

 

Proboszcz jest “pasterzem” swojej Parafii, jest duchownym zwierzchnikiem Parafii, a z mocy ordynacji jest sługą Chrystusa i jego Kościoła, który czuwa nad zachowaniem w parafii czystości zwiastowania Słowa Bożego, nauki Kościoła, moralności i karności chrześcijańskiej oraz krzewieniem życia religijnego w Parafii. Proboszcz jest zobowiązany do zapewnienia zwiastowania Słowa Bożego, sprawowania i udzielania Sakramentów, odprawiania ślubów i pogrzebów itp. Na mocy prawa kościelnego administruje Parafią i wraz z Radą Parafialną odpowiada za gospodarkę parafialną. Reprezentuje Parafię na zewnątrz. Angażuje się w życie społeczne lokalnej społeczności.

 

Formy pobożności zbiorowej:

• Niedzielne nabożeństwa oraz podczas wyznaczonych świąt wg kalendarza kościelnego
• Niedzielne nabożeństwa dla dzieci (tzw. Szkółka Niedzielna)
• Ewangelizacje
• Nabożeństwa domowe
• Godziny Biblijne
• Spotkania Koła Pań
• Spotkania Młodzieżowe
• Grupy modlitewne
• Spotkania okolicznościowe (pasyjne, adwentowe, wigilijka itp.)

 

Indywidualna pobożność: regularne modlitwy (rano, wieczór, w potrzebie, przed i po posiłku), czytanie Słowa Bożego, literatury chrześcijańskiej, udział różnego rodzaju formach pobożności zbiorowej.

 

Formy pracy ewangelizacyjnej, misyjnej i charytatywnej na przykładzie parafii E – A w Świdnicy:

• Tygodnie Dobrej Nowiny dla Dzieci
• Dni Kultury Chrześcijańskiej
• Obozy misyjne, wypoczynkowe dla dzieci i młodzieży
• Międzynarodowy Festiwal Bachowski
• Festiwal Caspariniego
• Prowadzenie wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego – praca diakonijna
• Odwiedzanie osób starych, chorych, samotnych
• Pomoc charytatywna, materialna i rzeczowa
• Akcja “Paczka pod choinkę” dla dzieci na Ukrainie
• Akcja – prezent dla dzieci na Mazurach
• Ewangelizacja satelitarna ProChrist
• Światowy Dzień Modlitwy Kobiet – nabożeństwo ekumeniczne
• Tydzień powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan

 

Działalność ekumeniczna:

Kościół Ewangelicko – Augsburski w Rzeczypospolitej Polskiej od samego początku, tzn. od 1947 r. jest członkiem Światowej Federacji Luterańskiej w Genewie (ŚFL), od 1948 r. członkiem Światowej Rady Kościołów w Genewie (ŚRK) i Polskiej Rady Ekumenicznej (PRE). Jest także członkiem Konferencji Europejskich Kościołów w Genewie (KEK).

 

Za pośrednictwem tych organizacji prowadzi także liczne międzynarodowe i międzywyznaniowe dialogi ekumeniczne. Działalność ekumeniczna należy także o istoty Kościoła.

 

Kościół Ewangelicko – Augsburski współpracuje z innymi Kościołami Chrześcijańskim należącymi do Polskiej Rady Ekumenicznej i w jej ramach prowadzi dialog ekumeniczny z Kościołem Rzymsko-Katolickim w Polsce, który nie jest członkiem Polskiej Rady Ekumenicznej.

 

Ruch ekumeniczny w naszym Kościele nie prowadzi jednak do zacierania luterańskiej tożsamości wyznaniowej, lecz do tolerancji, wzajemnego zrozumienia się, pomocy, okazywaniu miłości chrześcijańskiej i wspólnej modlitwy o jedność.

 

Chociaż wspólne kontakty ekumeniczne nie są zawsze jednoznaczne z akceptacją poglądów, nauki i kultu innych Kościołów Chrześcijańskich, to jednak współpraca pomiędzy chrześcijanami w świecie zlaicyzowanym i uległym różnym niebezpieczeństwom (sekty, religie niechrześcijańskie) jest bardzo pożądana. Kościoły mogą współpracować ze sobą w chrześcijańskiej miłości i szacunku na wielu płaszczyznach i w wielu dziedzinach codziennego życia nie tracąc nic ze swej tożsamości wyznaniowej.

 

Katolicyzm – Luteranizm:

 

Stany po śmierci – zgodnie z nauką Biblii uznajemy tylko dwa stany po śmierci:

• niebo (bliskość Boga),
• piekło (wieczne oddalenie od Boga).

 

Odrzucamy naukę o czyśćcu, jak również związaną z nią naukę o odpustach za żywych i umarłych. Luteranizm nie zabrania jednak modlić się za umarłych i wspominać ich przed Panem w modlitwie. Luteranizm stanowczo odrzuca natomiast msze za umarłych, gdyż msza (Wieczerza Pańska) jest przez Pana Jezusa ustanowiona dla żywych, a nie dla i za umarłych.

 

Mariologia – Maria Panna, Matka naszego Pana należy do grona świętych, ponieważ należała do Kościoła trwając razem z apostołami na modlitwie i łamaniu chleba. Luterańskie symbole wiary nazywają ją: “…czystą, świętą Dziewicą…”, “… najgodniejszą najwyższej czci” ze wszystkich kobiet na ziemi. Kościół luterański uznając uchwały pierwszych 7 soborów ekumenicznych, zgodnie z uchwałą III Soboru w Efezie z r. 431 uznajemy, że Maria Panna jest Matką Bożą, Bogurodzicą, ponieważ urodziła wcielonego Boga, Jezusa Chrystusa – Boga i Człowieka w jednej Osobie. (Marcin Luter w Małym Katechizmie: “Wierzę, że Jezus Chrystus prawdziwy Bóg z Ojca w wieczności zrodzony, a zarazem prawdziwy Człowiek z Marii Panny narodzony jest moim Panem”). Jednak Artykuły Szmalkaldzkie nauczają: “… nie potrzebujemy wzywania świętych, chociażby nawet była to rzecz cenna, jednak jest to rzeczą bardzo zgubną. Chociaż aniołowie w niebie, a święci na ziemi, a może także i w niebie, modlą się za nas (jak zresztą i Chrystus czyni), to jednak z tego nie wynika, iż mamy aniołów i świętych wzywać, uwielbiać i czynić jako patronów i orędowników …(….) Jest to bowiem bałwochwalstwo, gdyż taki zaszczyt przyznawać należy jedynie Bogu”. Dlatego Kościół Ewangelicko – Augsburski modli się tylko i wyłącznie do Boga w Trójcy Świętej Jedynego (I przykazanie: “Jam jest Pan, Bóg twój. Nie będziesz miał innych bogów obok Mnie”). Jeden jest tylko Orędownik – Jezus Chrystus, który wraz z Duchem Świętym przyczynia się za nami u Ojca.

 

Święci – ponieważ Kościół jest społecznością świętych, dlatego nie kanonizujemy, ani też nie modlimy się do świętych. Czcimy świętych z przeszłości i teraźniejszości przez naśladowanie ich wiary i dobrych uczynków (Augsburskie wyznanie wiary art. XXI). Ich stawiamy sobie za wzór wiary i w naśladowaniu ich życia w naszym codziennym życiu.

 

Sakrament Ołtarza – pod dwoma postaciami

 

Brak celibatu – możliwość zakładania rodzin przez duchownych