Dotacje Ministra Kultury

31.01.2013

Kilka tysięcy wniosków złożonych przez właścicieli zabytków z całej Polski, a wśród nich dwa z Parafii Ewangelickiej w Świdnicy. Oba pozytywnie ocenione przez ekspertów otrzymały dofinansowanie. Dodatkową niespodzianką był również fakt, że jedna z aplikacji uzyskała aż 85 punktów i zajęła pierwsze miejsce na liście dotacji. W ramach 1 naboru do programu Dziedzictwo kulturowe / Ochrona zabytków Kościół Pokoju otrzymał 300 tys. złotych na ratowanie zabytkowego XVII-wiecznego cmentarza oraz 450 tys. złotych na prace konserwatorskie przy XVIII-wiecznym ołtarzu wraz z emporą. Na temat wartości, liczącej prawie cztery hektary, nekropolii okalającej Kościół Pokoju wypowiada się dr Piotr Oszczanowski z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego: Dawna nekropolia przy kościele Trójcy Świętej w Świdnicy to jedno z najwartościowszych ewangelickich założeń cmentarnych na terenie Śląska i naszego fragmentu Europy. Wartość jego jest tym większa, gdyż w dalszym ciągu jest integralnym elementem historycznego zespołu kościoła Pokoju. Cmentarz w kontekście ideowym i urbanistycznym stanowi swoiste dopełnienie dla samej świątyni, jest miejscem pochówku tych wszystkich, dla których kościół Pokoju był przez stulecia miejscem modlitwy oraz jakże podniosłych uroczystości w życiu członka gminy luterańskiej – chrztu, konfirmacji oraz zawarcia związku małżeńskiego. Tu także rozpoczynała się „ostatnia” droga protestanta świdnickiego – po stosownych egzekwiach pogrzebowych we wnętrzu świątyni jego szczątki doczesne wynoszone były na zewnątrz kościoła i odprowadzane na miejsce wiecznego spoczynku, tj. na przyległy cmentarz. I tak trwało to przez blisko 250 lat – do roku 1889 r., kiedy to powstał nowy cmentarz ewangelicki położony poza tzw. „okręgiem” kościelnym. Wyznaczenie obszaru cmentarza w najbliższym sąsiedztwie świątyni nastąpiło na mocy decyzji władcy habsburskiego Ferdynanda III. Ma zatem to otoczenie kościoła Pokoju swoistą „sankcję” prawną, bezdyskusyjny status historyczny i wszelkie znamiona legalności. Pierwszy pochówek odbył się 29 stycznia 1654 r.; zaś pierwszy pogrzeb, po którym pamiątką pozostało zachowane kazanie i który ma też ogromne znaczenie dla historii tego obiektu, miał miejsce 2 września 1656 r., a związany był z najbliższą rodziną wielce zasłużonego dla tej świątyni Daniela von Czepko (zmarłą bowiem była jego żona – Anna Catharina z domu Heintz). Warto nadmienić, że już od 1657 r. – tj. po zakończeniu zasadniczych etapów budowy kościoła – pochówki mogły się odbywać wokół całej świątyni i na terenie wydzielonym murem tzw. „okręgu” kościelnego. Zachowane do dzisiaj, pojedyncze pomniki nagrobne z lat 1652–1741 stanowią zaledwie fragment i to znikomy dawnego, a jeszcze istniejącego oryginalnego „wyposażenia” cmentarza. Dr Piotr Oszczanowski o ołtarzu i emporze wschodniej: O niezwykłej oryginalności, a tym samym wartości wystroju i wyposażenia kościoła Pokoju decydują jego poszczególne elementy – doskonale wpisujące się i dopełniające jego unikalną konstrukcję architektoniczną. W pierwszej kolejności są to drewniane empory. Tak konsekwentnie zaplanowane i nadające niepowtarzalny charakter tej budowli. Stanowiące z jednej strony o jej egalitarnym przesłaniu, a z drugiej o ambicjach dawnych świdnickich mieszczan i arystokratów, także reprezentantów cechów rzemieślniczych i gildii kupieckich. Dwie kondygnacje empor rozmieszczono w nawach bocznych i transepcie, a z czasem uzupełniono o dodatkowe empory międzykondygnacyjne oraz loże szlacheckie (np. wybudowana pod koniec XVII w. w południowym ramieniu transeptu loża Hansa Heinricha I von Hochberg z Książa) i cechowe (m.in. w 1657 r. stolarzy, szklarzy i kuśnierzy, nieco później, bo w 1698 r. też tkaczy, a już w XVIII w. sukienników). Te empory po stronie wschodniej, stanowiące tło dla ołtarza, wzbogacone imponującą dekoracją malarską i rzeźbiarską, niezwykle rozbudowanymi programami ideowymi, mają szczególną wartość. Bez poddania ich pracom konserwatorskim doprowadzimy do stanu, w którym cała świątynia zatraci to, co czyni ją unikatową – tak czytelny kontekst dla kultowej praktyki. Ołtarz, mający ideowy i konstrukcyjny związek z emporami, powstał dzięki hojnej fundacji 1500 talarów zapisanych w testamencie 10 listopada 1730 r. przez pochodzącego ze Szwecji starszego świdnickiego cechu garncarskiego Petera Pauliandera, a wykonał go pochodzącego z Drezna świdnicki rzeźbiarz Gottfried August Hoffmann. Poświęcenie rokokowego ołtarza nastąpiło 25 września 1752 r. Dzieło to budzi powszechny szacunek – ostatnio na przykład, co ze względu na historię powstania, jest w pełni zrozumiałe – u Pary Królewskiej ze Szwecji, która zwiedzała Kościół Pokoju w maju 2011 r. Zarówno jakość artystyczna ołtarza, jego skala, jak i ilość rzeźb pełnoplastycznych i reliefów, różnorodność i pomysłowość motywów ornamentalnych, a przede wszystkim wyszukane treści ideowe czynią go bardzo ważną i udaną kreacją śląskiego rokoka i tutejszej sztuki protestanckiej.

Festiwal Bachowski

Od kantaty do kantaty

Kościół Pokoju nowym cudem Polski

Ślub krewnego Helmuta Jamesa von Moltke

Dotacje Ministra Kultury

Archiwum aktualności

Polecamy w Internecie